Co to jest?  

Andrzejki to wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 za sprawą Marcina Bielskiego. Dzień ten przypada na końcu lub na początku roku liturgicznego.

Skąd wzięły się Andrzejki? 

Andrzejki znane były jako jędrzejki nie tylko w Polsce, ale też (pod innymi nazwami) w innych krajach Europy. Pojawiły się prawdopodobnie około XII wieku a do Polski przywędrowały dopiero w wieku XVI. Być może ten wyjątkowy wieczór ma związek ze Świętem Zmarłych, również obchodzonym w listopadzie. Wierzono wtedy, że duchy błądzące po Ziemi pomagają ludziom odkryć karty przyszłości. Według niektórych podań Andrzejki, podobnie jak imię Andrzej pochodzą z Grecji, według innych z Niemiec, gdzie Andrzej to najważniejszy ze świętych. Pewne jest jednak to, że wieczór andrzejkowy to ostatni wieczór szaleństw przed nastaniem Adwentu. To właśnie wtedy panny chętnie wróżyły sobie, kiedy wyjdą za mąż, a piecze nad nimi sprawował św. Andrzej – patron pobożnych panien na wydaniu. To właśnie do niego panny wznosiły swoje modły prosząc o dobrego i bogatego męża.
Mało kto dziś wie, że podobnym odpowiednikiem jak św. Andrzej, ale dla mężczyzn jest św. Katarzyna. To w jej święto przypadające na 24 listopada wróżyć powinni kawalerowie

Jak powstało to święto i jak świętują je Szkoci?

Jednak tradycja Andrzejek wywodzi się z innego kraju, a mianowicie ze Szkocji. To właśnie w Szkocji Andrzejki są uznawane za święto narodowe. To też tzw. Bank Holiday, dlatego w tym dniu wszystkim Szkotom należy się dzień wolnego. W tym dniu wszyscy Szkoci mają wolny dzień od obowiązków zawodowych tak, aby mogli cały dzień świętować. Świętują głównie w gronie przyjaciół i rodziny, ale uczestniczą też w różnego rodzaju festiwalach artystycznych, literackich, a także koncertach muzycznych odbywających się w większych hrabstwach Szkocji. W Szkocji dawniej były obchodzone tylko przez niezamężne, młode kobiety, które za pomocą wróżb wierzyły, że odnajdą swoich przyszłych mężów. Dawniej Andrzejki obchodzone były w zamkniętym gronie, a charakter wróżb był indywidualny. Z czasem to się zmieniło do tego stopnia, że święto to było obchodzone w większych społecznościach, a wróżby miały charakter zbiorowy i nie stanowiły aż takiej tajemnicy.

Wróżby andrzejkowe: 

1 Lanie wosku

Taka wróżba to też rodzaj eksperymentu. Jeśli tylko możesz, to zaangażuj dziecko w całe przygotowania: roztapiania wosku, szukanie odpowiedniego klucza, rozmowa o tym, dlaczego jeszcze przed chwilą płynny wosk, tak szybko zastyga w zimnej wodzie.

Po wyjęciu i osuszeniu wosku zgadujecie, co powstało. Można to zrobić także etapami. Najpierw zgadywać, co widać i z czym kojarzy się kształt. Potem dopiero pobawić się w teatr cieni i odgadywać kształty pojawiające się na ścianie przy zgaszonym świetle i zapalonej lampce.

Niektóre interpretacje powstałych symboli:

6. Zapałki 

Wysyp zapałki na stół i wspólnie z dzieckiem spróbujcie odczytać kilka konkretnych liter. Jeśli się nie da, to występujcie aż do skutku. Każda litera ma przyporządkowaną wróżbę na najbliższą przyszłość np.

A – atrakcja (wesołe miasteczko),
B – bajka,
C – ciastko,
D – drzewo (wejdziesz na drzewo),
E – ekran (nudy przed telewizorem),
F – farby (będziesz sławnym malarzem),
G – gitara (spodoba ci się jakaś piosenka),
H – hulajnoga,
I – igła (będziesz miał dziurę w spodniach),
J – jajko (trafisz na zgniłe jajo),
K – kogut (obudzisz się bardzo wcześnie rano),
L – lody,
Ł – łopata (znajdziesz skarb),
M – miłość (zakochasz się),
N – noga (potkniesz się),
O – okno (umyjesz okno),
P – picie (rozlejesz)
R – rysunek (wygrasz konkurs plastyczny),
S – spanie (zaśpisz do szkoły/przedszkola),
T – tulenie (przytul kogoś),
U – uśmiech (uśmiechnij się),
W – wakacje będą wspaniałe,
Y – Yeti (poznasz go przy najbliższym wyjdzie w góry),
Z – Zorro (oddasz coś biednym),