Bank ludowy w Golinie został założony 6 sierpnia 1902 r. Inicjatorem zorganizowania banku był ks. Szczepan Toboła (1871-1928), który w 1900 roku objął probostwo w Golinie. Zarząd banku działał w składzie:
dyrektor – Gabriel Patoka,
kasjer – Franciszek Góral,
kontroler – ks. Szczepan Toboła.

Radę Nadzorczą tworzyli:
prezes – ks. Józef Bielewicz,
wiceprezes – Marcin Kardach,
sekretarz – ks. Feliks Gibasiewicz
członkowie: Józef Półrolniczak, Wojciech Maliński, Nikodem Schroeder, Józef Paterek, Marcin Krawczyński oraz Walenty Zielonka.
Organem prasowym banku był „Jarotschiner Anzeiger”.

Szczepan Toboła – założyciel Banku Ludowego w Golinie

Idea oszczędności i dobrego gospodarowania w Golinie i okolicznych wioskach była szeroko propagowana. Udział społeczeństwa w pracach banku rozwijał się systematycznie. W 1903 r. bank skupiał 121 członków, w 1904 r. – 159, w 1907 r. – 172 członków, w tym 177 rolników. W 1908 r. na walnym zgromadzeniu członków wybrano Radę Nadzorczą w następującym składzie:
prezes – ks. Zygmunt Jerzycki,
wiceprezes – Marcin Kardach
sekretarz – Józef Paterek
członkowie: Marcin Krawczyński, Szczepan Miękus, Franciszek Krawiec, Stanisław Biesiada.

Do I wojny światowej nadal wzrastała ilość członków. W 1909 r. było ich 267, a w 1911 r. 376. Na walnym zebraniu w 1911 r. wybrano taki sam skład Rady Nadzorczej, zmieniono tylko prezesa, którym został Leonard Tuchołka.

W okresie I wojny Bank Ludowy w Golinie działał bez przeszkód zgodnie z przyjętym statutem. Jedynie tak jak inne banki i kasy płacił nałożony przez rząd pruski podatek wojenny. Jednocześnie płacono corocznie składkę do kasy Związku, np. w 1916 r. 96 marek a w 1917 r. 195 marek. Członkowie Zarządu uczestniczyli w obradach Sejmiku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Poznanie, np. delegacji z Goliny na Sejmiku 25-26.09.1917 r. Franciszek Góral i Marcin Kardach, a w następnym roku (24-26.10) ks. proboszcz Sz. Toboła, Eleonora Jarmużówna i Józef Półrolniczak.

W zmienionych warunkach społeczno-gospodarczych po I wojnie światowej i odzyskaniu niepodległości członkowie przystąpili do działania. W 1919 r. Bank Ludowy w Golinie skupiał 283, a w 1920 r. 436 członków. W 1923 r. należało do banku 427 członków, w tym 386 rolników, a czystego zysku wypracowano 3.879 tys. marek polskich. Zarząd pracował w dotychczasowym składzie: Gabriel Patoka, ks. Sz. Toboła, Fr. Góral, a Rada Nadzorcza: prezes – ks. Andrzej Świtała (1879-1929) z Potarzycy, wiceprezes – J. Paterek, sekretarz – Stefan Szukalski oraz członkowie: M. Kardach, Fr. Krawiec, J. Półrolniczak, M. Grygiel, Fr. Kubiak, T. Kauch. Organem prasowym był „Poradnik Spółdzielni”. Od 1926 r. do Zarządu została wybrana E. Jarmużówna, a do Rady Nadzorczej I. Ballhaus i J. Miękus oraz A. Biesiada.

W związku z trudnościami gospodarczymi część członków) zrezygnowała z przynależności do banku w latach 1924-1927. Na koniec 1927 r. bank skupia ł 334 członków. W następnych latach systematycznie wzrastała ilość i tak w 1928 r. wynosiła 408 członków, w 1929 r. – 470, w 1930 r. – 505. Wybrane nowe władze banku w 1927 r. działały w następującym składzie: Zarząd – G. Patoka, E. Jarmużówna, Fr. Miękus;
Rada Nadzorcza
prezes – St. Bartkowiak z Ciświcy,
wiceprezes – Fr. Krawiec,
sekretarz – A Biesiada, Ludwik Tomaszewski, J. Półrolniczak, M. Kardach, L. Paterek, Fr. Kubiak, J. Wyduba.
W 1927 r. wypracowano 2,074 zł czystego zysku, a w r. 1928 – 2.247 zł, w 1929 r. – 3.020 zł, w 1930 r. -3.678 zł.

W 1931 r. Zarząd Banku działał w niezmienionym składzie, a wybrano nową Radę Nadzorczą, w której
prezesem nadal był St. Bartkowiak,
wiceprezesem – L. Tomaszewski,
sekretarzem – A. Biesiada
członkami byli: Fr. Krawiec, Fe. Kubiak, I. Ignasiak, J. Wyduba, L. Paterek, J. Półrolniczak.

W 1932 r. został wybrany nowy Zarząd w składzie G. Patoka, Fr. Miękus, ks. proboszcz Zygmunt Powel i Rada Nadzorcza:
prezes – Ignacy Ignasiak,
zastępca – St. Bartkowiak,
sekretarz – A. Biesiada
członkowie Fr. Krawiec, Fr. Kubiak, L. Paterek, J. Wyduba, J. Półrolniczak.
Bank skupiał 492 członków.

Na apel Okręgowego Związku o zbiórkę na Fundusz Obrony Narodowej (FON) odpowiadały wszystkie banki ludowe i spółdzielnie; np. Bank Ludowy w Golinie w 1936 r. przekazał 50 zł, Jaraczewo 26 zł, Rusko 12 zł, Mleczarnia w Przybysławiu 30 zł, a „uzyskanie od spółdzielni kwoty przeznaczone będą na ufundownie eskadry samolotów szkolnych” – jak donosiła specjalistyczna prasa.

Mimo trudności finansowych w latach trzydziestych członkowie wybudowali na 35-lecie Banku Ludowego w Golinie nowy gmach, a poświęcenia 16 czerwca 1937 r. dokonał ks. proboszcz Zygmunt Powel. Wówczas w Zarządzie działali: G. Patoka, Fr. Miękus i Maria Peterkówna, a Radzie Nadzorczej prezesował Ignacy Ignasiak (z Noskowa). W 1936 r. bank skupiał 491, a w 1937 r. 501 członków. Bank wypracował zysk w kwocie 5.720 zł. Jako księgowy w banku pracował w latach 1936-1939 Władysław Miękus.

Dużą stratę poniósł Bank Ludowy w Golinie na początku 1939 r. W dniu 17 stycznia 1939 r. zmarł Gabriel Patoka – założyciel i długoletni członek władz banku.

Dalszą działalność banku przerwały działania wojenne i kilkuletnia okupacja niemiecka. Bank został zlikwidowany i nastąpiła konfiskata majątku.

Po zakończeniu II wojny światowej Bank Ludowy w Golnie reaktywował swą działalność. Przewodniczącym Rady Nadzorczej został wybrany Stanisław Sobczak, a Zarządu Franciszek I Miękus. Po reformie bankowej w 1948 r. i zorganizowaniu gminnych kas spółdzielczych, Bank Ludowy w Golinie został włączony do Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej w Jarocinie. Uchwałę podjęto na wspólnym Walnym Zgromadzeniu Banków Ludowych Jarocina i Goliny w dniu 24.06.1950 r. Przyjęte zostały również jego aktywa i pasywa. W budynku po banku miał być zorganizowany wiejski ośrodek zdrowia, ale ostatecznie kupiła go firma prywatna.

Na podstawie: "Zaufanie procentuje od 140 lat"